Dit jaar heb ik als gids voor Delta Safari Bass Rock weer bezocht. Bass Rock is de grootste Jan-van-Gentenkolonie ter wereld (op één rots) en is een vulkanische plug uit de tijd van het Carboon. The Bass is ruim 300 miljoen jaar oud en er broeden sinds mensenheugenis als genten, getuige de latijnse naam Morus bassanus. Vanuit North Berwick, Schotland is het ruim 5 km varen tot het eiland. Omdat het lastig is om te landen op het eiland door de golven en het getij, doen wij altijd een zogenaamde sail-around.
Tijdens de vaartocht naar de rots kom je steeds meer Jan van Genten tegen en vliegen ze steeds dichter langs de boot. Eenmaal aangekomen bij de rots, zijn de indrukken overweldigend. Het geluid, de geur en overal vogels, ongekende aantallen (meer dan 100.000) genten! Hoog boven de rots, op meer dan 100 meter, zweven gracieus honderden Jan-van-Genten op de wind en het lijkt wel of ieder vlak stukje rots bezet is. Door deze grote hoeveelheid aan vogels kun je alle soorten gedrag waarnemen. Baltsen, knuffelen, duiken, ruzie maken en het bouwen van nesten. Als de vogels broeden en jongen hebben blijven de oudervogels aan de nesten bouwen en zie je ze overal met zeewier vliegen. Helaas zie je ook een steeds groter aandeel aan plastic wat wordt aangebracht als nestmateriaal.
Helaas waren de aantallen wel aanzienlijk lager dan voorheen, door de uitbraak van vogelgriep in 2022. Ook in dat jaar bezochten we de beroemde rots en zagen we veel dode en zieke genten. De populatie is gekelderd van meer dan 75.000 paar in 2014 tot net iets meer dan 50.000 in 2023. Met als absolute dieptepunt het jaar 2022 waarin er maar 21.000 paar werden geteld. Britse onderzoekers hebben aangetoond dat er wel Jan-van-Genten zijn die het virus hebben overleefd. Dit hebben ze bepaald aan de hand van onderzoek naar volwassen vogels met donkere pupillen. Normaal hebben de vogels lichte pupillen, maar sinds de uitbraak van vogelgriep vliegen er vogels rond met gitzwarte ogen of één van de ogen. Dit hebben we zelf ook in Nederland gezien tijdens onze pelagische tochten vanuit Neeltje Jans. De meeste vogels met donkere ogen bleken restanten van het virus in het bloed te hebben. He is nog onduidelijk of deze donkere pupillen de vogels belemmeren in hun zicht. Wij merkten in het veld in de Zeeuwse Delta in ieder geval geen verschil tussen de vogels met en zonder donkere ogen die achter de boot doken.
